TS. Nguyễn Chí Thiện
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Tóm tắt: Vấn đề môi trường và bảo vệ môi trường sinh thái ở thời đại nào, thời điểm nào cũng hết sức cần thiết. Sớm nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường sinh thái cho nên trong quá trình lãnh đạo xây dựng chế độ dân chủ mới, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm giáo dục cán bộ, chiến sĩ và nhân dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường sống, giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, bảo vệ sức khỏe. Những bài học về quan điểm và tấm gương bảo vệ môi trường của Người vẫn còn nguyên giá trị đối với đất nước ta hiện nay.
Từ khóa: Bảo vệ môi trường; Hồ Chí Minh; môi trường sinh thái.
MỞ ĐẦU
Môi trường được hiểu là hệ thống các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo có tác động đối với sự tồn tại và phát triển của con người và sinh vật. Môi trường có vai trò đặc biệt quan trọng đối với đời sống con người, vì môi trường cung cấp cho con người thức ăn, nước uống, khí thở, nơi ở và các tài nguyên thiên nhiên để con người sử dụng trong đời sống, sản xuất. Sớm nhận thức được tầm quan trọng của môi trường đối với cuộc sống của con người cho nên Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng vấn đề bảo vệ môi trường, Người xác định bảo vệ môi trường chính là bảo vệ sức khỏe, bảo vệ cuộc sống bền vững của con người. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở nhân dân, cán bộ, chiến sĩ và các cháu thanh thiếu niên, nhi đồng phải có ý thức bảo vệ môi trường, đây là nghĩa vụ và cũng là trách nhiệm chung của cả cộng đồng. Trong bảo vệ môi trường sống, Người cho rằng, việc trước tiên cần làm là phải giáo dục nâng cao ý thức cho mọi tầng lớp nhân dân hiểu được ý nghĩa của việc bảo vệ môi trường sống; tiếp đó mỗi cá nhân và tổ chức cần phải có những hành động cụ thể hướng tới xây dựng một môi trường sống sạch sẽ, lành mạnh, bền vững. Những quan điểm này được thể hiện tập trung thông qua đời sống sinh hoạt hàng ngày của Người cũng như thông qua các bài nói, bài viết, những mẩu chuyện của Người với cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân.
Ngày nay, trước thực trạng môi trường sinh thái của con người bị xâm hại một cách nghiêm trọng: vấn đề ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, dịch bệnh hoành hành, v.v, đã ảnh hưởng đến chất lượng sống, đe dọa trực tiếp tới sức khỏe và tính mạng của con người mà Việt Nam cũng không ngoại lệ. Vì vậy, việc nghiên cứu quan điểm của Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường sinh thái sẽ giúp cho Đảng, Nhà nước và nhân dân ta nâng cao được nhận thức về bảo vệ môi trường sống, từ đó có những hành động cụ thể để bảo vệ, cải tạo, xây dựng môi trường sống lành mạnh, nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân cũng như phục vụ đắc lực cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước một cách bền vững.
NỘI DUNG
1. Quan điểm của Hồ Chí Minh về bảo vệ môi trường sinh thái
1.1. Nâng cao nhận thức của nhân dân về giữ gìn môi trường sống của con người, đảm bảo vệ sinh sạch sẽ, lành mạnh
Trong quá trình xây dựng đời sống mới cho nhân dân, khi tìm hiểu thực tiễn đời sống của nhân dân từ miền xuôi cho đến miền ngược, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, nguyên nhân của một số bệnh thường gặp chính là người dân chưa biết bảo vệ và giữ gìn môi trường sống trong sạch, lành mạnh. Vì vậy, việc quan trọng cần phải làm là giáo dục, nâng cao nhận thức cho nhân dân về giữ gìn môi trường sống sạch sẽ, vệ sinh. Người chỉ rõ: “Phải tuyên truyền một cách thiết thực và rộng khắp trong nhân dân...làm cho đồng bào hiểu rõ: Phải giữ gìn vệ sinh, ăn sạch, uống sạch, mặc sạch, ở sạch thì mới khỏe; sức càng khỏe thì lao động sản xuất càng tốt” (Hồ Chí Minh, 2011, tập13, tr.82). Người cũng đặc biệt chú ý giáo dục vệ sinh cho lứa tuổi thiếu niên, nhi đồng, mầm non tương lai của đất nước. Cụ thể, trong Thư gửi Thiếu niên nhi đồng năm 1961 và bổ sung nội dung vào năm 1965, một trong 5 điều Người dạy thiếu niên nhi đồng là “giữ gìn vệ sinh thật tốt”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi vấn đề giữ gìn vệ sinh môi trường là một trong những công việc quan trọng nhất trong sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân. Để tuyên truyền và vận động nhân dân hiểu biết về vai trò quan trọng của bảo vệ môi trường và có ý thức bảo vệ môi trường, Người đã sớm đưa công tác vệ sinh phòng bệnh vào phong trào thi đua yêu nước để nhân dân cả nước cùng thực hiện. Trên tinh thần đó, năm 1958, Người đã phát động phong trào “Vệ sinh yêu nước”. Phong trào “Vệ sinh yêu nước” do Chủ tịch Hồ Chí Minh khởi xướng đã được nhân dân cả nước nhiệt tình hưởng ứng tạo thành một phong trào thi đua sôi nổi, rộng khắp. Người căn dặn nhân dân phải chú ý tới việc giữ gìn vệ sinh nơi đông người, vì nơi đó nếu không được đảm bảo vệ sinh sẽ rất dễ phát sinh dịch bệnh. Người viết: “Về vệ sinh, đường xá phải sạch sẽ. Ao tắm giặt, giếng nước uống phải phân biệt và chăm sóc cẩn thận. Những ao hồ không cần thì lấp đi, cho đỡ muỗi. Phải có cầu xia chung, hoặc cầu xia riêng từng nhà. Đã khỏi hôi thối, ruồi nhặng, lại có phân tốt” (Hồ Chí Minh, 2011, tập 5, tr.119).
Những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vệ sinh môi trường thường rất dung dị, dễ hiểu nên được nhân dân từ miền xuôi đến miền ngược tích cực hưởng ứng và áp dụng ngay. Ví như, khi kêu gọi toàn dân tham gia phong trào diệt ruồi muỗi (trong bài Vệ sinh yêu nước), Người nói: “Ruồi muỗi là bạn đồng minh của giai cấp bóc lột. Nó gây ra nhiều bệnh tật, làm cho nhân dân ta ốm đau. Người ốm đau thì sức lao động bị giảm sút, công cuộc phát triển kinh tế và văn hóa bị hạn chế. Vì vậy, chúng ta phải ra sức tiêu diệt những kẻ địch độc ác là ruồi, muỗi, để tiêu diệt bệnh tật, bảo vệ sức khỏe của nhân dân” (Hồ Chí Minh, 2011, tập 11, tr.487). Người chỉ ra mối quan hệ hữu cơ giữa lao động, vệ sinh và sức khỏe: “Làm cho đồng bào hiểu rằng muốn lao động sản xuất tốt thì phải giữ gìn sức khỏe. Muốn giữ gìn sức khỏe thì phải ăn sạch, uống sạch, mặc sạch, ở sạch” (Hồ Chí Minh, 2011, tập 13, tr.105-106). Trong bài nói chuyện với nhân dân, bộ đội, cán bộ tại Yên Châu (Sơn La), Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ nguyên nhân của một số bệnh thường gặp là do ăn ở thiếu vệ sinh: “ở đây đồng bào còn nhiều người sốt rét, các cháu bé thường đau mắt hột, bụng to. Vì sao? Vì không biết giữ vệ sinh. Đồng bào có muốn có sức khỏe để sản xuất không? Có muốn con cháu mình không đau mắt hột, không bụng to thế này không? Muốn thế phải giữ gìn vệ sinh, ăn uống sạch sẽ, nhà cửa sạch sẽ, vườn cũng sạch sẽ. Công việc ấy, cán bộ phải đôn đốc đồng bào mà đồng bào phải tích cực làm” (Hồ Chí Minh, 2011, tập 12, tr.210).
Trước khi ra đi về bên kia thế giới, một trong những nội dung quan trọng của bản Di chúc để lại cho toàn Đảng, toàn dân ta, Người cũng không quên nhắc đến vấn đề môi trường sinh thái. Người viết: “Tôi yêu cầu thi hài tôi được đốt đi, nói chữ là “hỏa táng”. Tôi mong rằng cách “hỏa táng” dần dần sẽ được phổ biến. Vì như thế đối với người sống đã tốt về mặt vệ sinh, lại không tốn đất” ... Bao giờ ta có nhiều điện, thì “điện táng” càng tốt hơn” (Hồ Chí Minh, 2011, tập15, tr.613).
Như vậy, để bảo vệ môi trường sống của con người, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm, nhắc nhở đồng bào, cán bộ, chiến sĩ phải nâng cao ý thức, trách nhiệm của bản thân đối với việc bảo vệ môi trường. Những lời dạy của Người về bài học bảo vệ môi trường được thực hiện ở mọi lúc, mọi nơi, rất dung dị nhưng thật thiết thực đối với nhân dân ta.
1.2. Cải thiện môi trường sinh thái bằng việc đẩy mạnh trồng nhiều cây xanh
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, muốn cải thiện môi trường sinh thái thì phải trồng cây, gây rừng để tạo ra hệ sinh thái lành mạnh cho cuộc sống của con người. Về lợi ích của việc trồng cây, Người từng dạy: Vì lợi ích mười năm phải trồng cây. Người quan niệm, trồng cây không chỉ là công việc nông lâm đơn thuần, mà lấy việc trồng, bảo vệ cây xanh là đòn bẩy cho hoạt động bảo vệ môi trường, giáo dục đạo đức lao động, đặc biệt là nâng cao ý thức trách nhiệm của nhân dân trong việc bảo vệ môi trường sinh thái. Vì vậy, ngay từ những ngày đầu tại căn cứ địa Việt Bắc, trên những chặng đường kháng chiến gian khổ, nơi ở của Chủ tịch Hồ Chí Minh thường giản dị với tranh, tre, lá, nứa, cây rừng. Trong hoàn cảnh khắc nghiệt của cuộc chiến, Người vẫn chủ trương bảo vệ rừng và dựa vào địa hình, địa vật của thiên nhiên để xây dựng căn cứ bí mật, phục vụ cho công cuộc trường kỳ kháng chiến. Khi chọn địa điểm mới để xây dựng căn cứ cách mạng, Người lại cùng cán bộ bắt tay ngay vào việc cuốc đất, trồng cây vừa để cải thiện đời sống, vừa để hòa nhập vào thiên nhiên.
Sau ngày kháng chiến thắng lợi, khi trở về Hà Nội, Người chuyển đến sống và làm việc trong một ngôi nhà sàn giản dị nằm giữa vườn cây xanh, bên ao cá, hòa mình với thiên nhiên. Trong khu Phủ Chủ tịch, giữa trăm công nghìn việc bận rộn Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn sống bình dị và hòa mình với thiên nhiên, tự mình cuốc đất, trồng rau, cho cá ăn, chăm chút cắt tỉa cây cối như để tìm cái ung dung tự tại, thanh thản mà sẵn sàng ứng phó với mọi biến cố phức tạp của thời cuộc.
Bên cạnh đó mỗi lần đi thăm các địa phương, Chủ tịch Hồ Chí Minh đều lưu ý đến việc trồng cây, vì trồng cây không chỉ để bảo vệ môi trường sinh thái mà còn để nâng cao đời sống cho bà con nhân dân. Năm 1957, khi Người về thăm Quảng Bình, Tỉnh ủy Quảng Bình đã tổ chức buổi liên hoan văn nghệ chào mừng Bác tại bãi cát trống ven biển. Cuối buổi văn nghệ, Bác đứng dậy, nói với mọi người: “Để kỷ niệm tối vui của Bác cháu ta, Bác đề nghị mỗi cháu ở đây phải trồng một cây phi lao để chắn gió… Nhưng phải đảm bảo trồng cây nào cũng phải sống và xanh tốt. Các cháu nhớ báo cáo tình hình cho Bác biết” (Nxb Thanh Niên; 2007, tr. 175). Khi đến thăm Trường Trung cấp Thể dục thể thao Từ Sơn - Bắc Ninh Người căn dặn: “Nên cố gắng trồng nhiều cây có bóng mát để học sinh có nơi trú nắng” (Nxb Thanh Niên, 2007, tr.148).
Đặc biệt, trong giai đoạn từ năm 1959 đến năm 1969, Người đã có nhiều bài viết đăng tải trên báo để kêu gọi nhân dân ta trồng cây xanh, qua đó cho thấy Người rất quan tâm đến việc trồng cây, gây rừng để tạo môi trường sinh thái trong sạch, lành mạnh. Trong mỗi bài viết, Người đều đưa ra những dẫn chứng về lợi ích của việc trồng cây: vừa có tính kinh tế, an ninh, quốc phòng, vừa mang tầm chiến lược lâu dài. Như trong bài Tết trồng cây đăng trên Báo Nhân Dân số ra 2082 ngày 28-11-1959, Người nêu rõ: “chúng tôi đề nghị tổ chức một ngày “Tết trồng cây”. Việc này tốn kém ít mà lợi ích rất nhiều...nước ta phong cảnh sẽ ngày càng tươi đẹp, khí hậu điều hòa hơn, cây gỗ đầy đủ hơn. Điều đó sẽ góp phần quan trọng vào việc cải thiện đời sống của nhân dân ta.” (Hồ Chí Minh, 2011, tập12, tr.337-338). Ngày 9-5-1961, nói chuyện với nhân dân đảo Cô Tô, Hải Ninh, nay là Quảng Ninh, Người căn dặn: “Cần trồng nhiều cây ăn quả, cây lấy gỗ, cây ngăn gió. Trồng cây sẽ đưa lại cho nhân dân ta một nguồn lợi to, lại làm cho xứ sở ta thêm đẹp” (Hồ Chí Minh 2011, tập11, tr.354). Ngày 1-1-1965, trong bài Hãy nhiệt liệt tổ chức tết trồng cây đăng trên Báo Hà Đông, Người chỉ rõ: “Mùa xuân là tết trồng cây, Làm cho đất nước càng ngày càng xuân. Chúng ta đang chuẩn bị xây dựng nông thôn mới. Việc đầu tiên của nông thôn mới là xây dựng lại nhà ở cho đàng hoàng. Muốn vậy thì ngay từ bây giờ phải trồng cây nhiều để lấy gỗ. Chỉ một việc đó đủ thấy cần phải đẩy mạnh tết trồng cây.” (Hồ Chí Minh, 2011, tập14, tr.446).
Hưởng ứng lời kêu gọi trồng cây, bảo vệ cây, góp phần bảo vệ môi trường của Người, các tầng lớp nhân dân đã tham gia tích cực và tạo thành một phong trào sâu rộng. Sau 5 năm (1960-1965), toàn miền Bắc đã trồng được hơn 575 triệu cây các loại, trong đó có hơn 200 triệu cây trồng ven biển bảo vệ đê. Đồng thời, xuất hiện nhiều cá nhân, tập thể điển hình về phong trào tết trồng cây như: hợp tác xã Lạc Trung, Ngọc Long, Vĩnh Quang; các tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Thái Bình, Thanh Hóa, v.v, phong trào dần dần lan tỏa rộng khắp và mang lại nhiều ý nghĩa thiết thực cho cuộc sống của con người. Để kịp thời động viên, khuyến khích những cá nhân, tập thể có thành tích trong phong trào trồng cây, khi đọc báo Trung ương và địa phương, thấy có những tin bài viết về những gương người tốt, việc tốt, về trồng cây, Bác đánh dấu lại và thưởng huy hiệu của Người cho những cá nhân có thành tích trồng cây xuất sắc.
Không chỉ kêu gọi mọi người tích cực trồng cây, gây rừng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh còn yêu cầu phải có ý thức trách nhiệm bảo vệ cây, bảo vệ rừng để bảo vê môi trường sinh thái. Một lần Bác cùng anh em đi công tác ở Sơn Tây, khi ngồi nghỉ, chợt có đồng chí vứt mẩu tàn thuốc lá ra sườn đồi, Bác quay lại nhắc ngay: “Kìa, dập đi chú, tàn lửa có thể làm cho cả đồi cỏ bị cháy đấy! Nếu ta không biết giữ thì một đốm lửa có thể làm cháy cả một khu rừng” (Nxb Thanh Niên, 2007, tr.146). Tại Hội nghị Tuyên giáo miền núi năm 1963, Bác ân cần nhắc nhở: “Các cô, các chú cần hết sức chú ý vấn đề bảo vệ rừng. Nếu cứ để tình trạng đồng bào phá một ít, nông trường phá một ít, công trường phá một ít, thậm chí đoàn thăm dò địa chất cũng phá một ít, thì rất tai hại. Phá rừng thì dễ, nhưng gây dựng lại rừng phải mất hàng chục năm. Phá rừng nhiều như vậy sẽ ảnh hưởng đến khí hậu, ảnh hưởng đến sản xuất, đời sống rất nhiều. Ta thường nói: “Rừng vàng biển bạc”” (Hồ Chí Minh, 2011, tập14, tr.165). Trong thư gửi Đại hội Hợp tác xã và đội sản xuất tiên tiến miền núi và trung du, Người nhắc nhở: “Về bảo vệ rừng: Hợp tác xã nào cũng phải có kế hoạch trồng rừng và tích cực bảo vệ rừng. Nếu rừng kiệt thì không còn gỗ và mất nguồn nước thì ruộng nương mất màu, gây ra lụt lội và hạn hán. Vì vậy, đồng bào miền núi và trung du cũng như đồng bào miền xuôi lên tham gia, phát triển kinh tế ở đây phải bảo vệ rừng như bảo vệ nhà cửa của mình” (Hồ Chí Minh, 2011, tập14, tr.294).
Người rất đau lòng trước cảnh rừng bị tàn phá, khai thác bừa bãi, Người cho rằng, những cây gỗ to bị chặt để đốt hay để cho mục nát thì không khác gì đồng bào tự mình đem tiền bạc bỏ xuống sông. Người cảnh báo nhân dân ta về sự nguy hại của việc chặt phá, khai thác rừng bừa bãi, dẫn đến sự phá vỡ cân bằng môi trường sinh thái, ảnh hưởng đến khí hậu, đời sống sản xuất.
Trong Di chúc để lại cho dân tộc ta trước lúc đi xa, một trong những nội dung quan trọng được Người căn dặn lại cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đó là vấn đề trồng cây để bảo vệ môi trường sinh thái, Người viết: “Nên có kế hoạch trồng cây trên đồi. Ai đến thăm thì trồng một vài cây làm kỷ niệm. Trồng cây nào phải tốt cây ấy. Lâu ngày, cây nhiều thành rừng sẽ tốt cho phong cảnh và lợi cho nông nghiệp... ” (Hồ Chí Minh, 2011, tập15, tr.613).
Như vậy, quan điểm trồng nhiều cây xanh để cải thiện môi trường sinh thái, qua đó tạo môi trường sống tốt cho nhân dân là thể hiện tầm nhìn chiến lược, xuyên suốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Những lời dạy của Người đã tạo nên một phong trào rộng khắp trong toàn dân về ý thức trồng cây, gây rừng, qua đó chúng ta có được những cánh rừng rộng lớn, vừa là lá phổi và cũng vừa là lá chắn giúp cho quân và dân ta đánh đuổi được kẻ thù xâm lược. Những lời dạy của Người năm xưa đến nay vẫn còn nguyên giá trị.
2. Ý nghĩa đối với việc bảo vệ môi trường sống hiện nay
Hiện nay Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong công tác bảo vệ môi trường, đó là nạn phá rừng xảy ra nghiêm trọng, độ che phủ rừng ngày càng giảm đi; tình trạng ô nhiễm môi trường ở các đô thị, khu công nghiệp, làng nghề thủ công ngày càng tăng; dân số tăng nhanh cũng gây ra áp lực đối với hệ sinh thái nói chung; việc nhập khẩu công nghệ lạc hậu, có nguy cơ biến nước ta thành bãi thải cho hàng hóa kém chất lượng, không thân thiện với môi trường, v.v. Đặc biệt, trong bối cảnh nhân loại đang phải đối diện với diễn biến khó lường, phức tạp của dịch bệnh Covid-19 và cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu, v.v. Điều đó đã ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất, đời sống, sự tăng trưởng kinh tế đất nước, đòi hỏi mỗi người phải quán triệt một cách sâu sắc hơn ý nghĩa của việc bảo vệ, giữ gìn vệ sinh môi trường. Đó là trách nhiệm của tất cả các ngành, các cấp, nhân dân, nhưng cơ bản nhất là trách nhiệm của mỗi cá nhân trong xã hội. Vì vậy, mỗi cá nhân, nhất là thế hệ trẻ phải nhận thức được vai trò đặc biệt quan trọng của môi trường, từ đó đổi mới tư duy, thực sự coi bảo vệ môi trường sống là trách nhiệm của từng cá nhân cụ thể được đặt trong trách nhiệm chung của cả cộng đồng. Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu và quán triệt quan điểm về bảo vệ môi trường sinh thái của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một yêu cầu thiết thực, nhằm lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường sống trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân.
Thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vấn đề bảo vệ môi trường sinh thái, trong các Văn kiện của Đảng Cộng sản Việt Nam đã nêu rõ: Nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm của toàn xã hội, trước hết là của cán bộ lãnh đạo các cấp về bảo vệ môi trường; “Hoàn thiện hệ thống pháp luật, ban hành các chế tài đủ mạnh để bảo vệ môi trường, ngăn chặn, xử lý theo pháp luật nhằm chấm dứt tình trạng gây ô nhiễm môi trường, tăng cường phòng ngừa và kiểm soát các nguồn gây ô nhiễm môi trường. Ngăn chặn và từng bước khắc phục sự xuống cấp của môi trường tự nhiên” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2016, tr. 144).
Để công tác bảo vệ môi trường đi vào thực tiễn, cần phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền về môi trường và bảo vệ môi trường đến nhận thức trong toàn Đảng, toàn dân, để mọi người hiểu và chấp hành một cách triệt để. Các đoàn thể chính trị, xã hội phải tập huấn kiến thức về môi trường và các biện pháp bảo vệ môi trường để cho mỗi đoàn viên, hội viên thực sự trở thành là những tuyên truyền viên tích cực về môi trường và bảo vệ môi trường; thực hiện nhiệm vụ cùng với nhân dân, cộng đồng các khu dân cư, các nơi công cộng tích cực bảo vệ môi trường; đồng thời trong công tác vận động quần chúng cần có biểu dương những việc làm tốt đối với những cá nhân, tập thể thực hiện tốt công tác bảo vệ môi trường; ngược lại cũng cần có sự phê bình và kiên quyết xử lý những cá nhân, tập thể có những hành vi gây ô nhiễm môi trường và không có thái độ trong công tác bảo vệ môi trường.
Bên cạnh đó, hoạt động tuyên truyền về bảo vệ môi trường cần được đẩy mạnh, dưới nhiều hình thức như thông qua bản tin, đưa vào quy ước, hương ước làng xã, tổ chức các cuộc thi, liên hoan phim về môi trường, v.v. Hoạt động nâng cao nhận thức về môi trường không chỉ dừng lại ở hình thức sinh hoạt mang tính văn hóa - xã hội, mà còn là yếu tố quan trọng thúc đẩy tiến trình xã hội hóa công tác bảo vệ môi trường. Đặc biệt, Đảng, Nhà nước và nhân dân ta cần duy duy trì phong trào Tết trồng cây trên khắp cả nước, coi đó là nét đẹp truyền thống mà Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại, nhằm phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, ngăn chặn lũ lụt, thiên tai, mang lại bầu không khí trong lành, cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, góp phần bảo vệ môi trường, chống lại những tác động của biến đổi khí hậu.
KẾT LUẬN
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cống hiến cả cuộc đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người. Mỗi lời nói, hành động của Người đều hướng tới lợi ích thiết thực cho con người, hướng tới sự hài hòa giữa con người, xã hội với thiên nhiên, trong đó việc bảo vệ môi trường sinh thái cũng không nằm ngoài mục đích đó. Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vấn đề bảo vệ môi trường sinh thái được thể hiện rõ thông qua đời sống sinh hoạt của Người, những bài viết, bài nói, những phong trào, những lời khuyên răn đối với nhân dân, cán bộ. Đến cuối đời, những lời dặn dò trong Di chúc, Người cũng không quên đề cập đến vấn đề bảo vệ môi trường sinh thái. Những quan điểm của Người về bảo vệ môi trường sinh thái là bài học vô cùng quý báu cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong việc bảo vệ môi trường sống hiện nay. Nó không chỉ có giá trị về mặt lý luận mà nó còn chứa đựng giá trị thực tiễn thiết thực để chỉ đạo hành động cụ thể của nhân dân ta trong việc ứng phó với những biến đổi của môi trường sống hiện nay. Thấm nhuần tư tưởng của Người về bảo vệ môi trường sinh thái, Đảng ta tiếp tục khẳng định: “Xây dựng hệ thống và cơ chế giám sát tài nguyên, môi trường và biến đổi khí hậu; dự báo, cảnh báo thiên tai, ô nhiễm và thảm họa môi trường, dịch bệnh.” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2021, tập 1, tr.154); “Giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường… Kiểm soát an toàn, xử lý dứt điểm ô nhiễm môi trường do hậu quả của chiến tranh. Tăng cường giám sát, công khai đầy đủ, kịp thời thông tin và nâng cao chất lượng môi trường không khí, có biện pháp hạn chế ô nhiễm” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2021, tập 1, tr.274)./.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội.
- Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 1, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội.
- Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 5, 11, 12, 13, 14, 15, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
- Kể chuyện đạo đức Bác Hồ (2007), Nxb Thanh Niên, Hà Nội.